Anadolu Gezgini

KPSS TARİH DERS NOTLARI

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ
v Bilinen ilk Türk devleti ........Asya Hunları
v Kavimler göçünün başlamasına sebep olan.............Asya Hunları
v Türk toplumunda millet ve devlet fikri.........Asya Hundevleti ile başlar
v Orduda onlu sistem..........Mete Han
v Avrupada kurulan ilk Türk devleti .......Avrupa (batı) Hun Devleti
v Türk adıyla kurulan ilk Türk devleti.......Göktürkler
v Orhun Kitabelerinin konusu......Türklerin siyasi yaşantıları, Türk-Çin ilişkileri, Hükümdarların faaliyetleri
v Göktürk devleti bağımsız olmadan önce..........Avar hakimiyetindeydi
v Türkler arasında en ileri medeniyete sahip olan .............Uygurlar
v İlk din değiştiren ................Uygurlar
v Yerleşik hayata ilk geçen.........Uygurlarv Matbaayı ve kağıdı kullanan ilk türk devleti...........Uygurlar
v Moğolların türkleşmesinde etkili olan devlet.............Uygurlar
v Türk hukukunun ilk kez yazılı hale getirilmesi............Uygurlar
v Parayı ilk kullanan Türk devleti......Türgişler
v İslamiyeti kabul eden ilk Türk boyu.........Karluklar
v Karahanlıların kurulmasında etikili olan...........Karluklar
v Museviliği benimseyen ilk ve tek türk devleti............Hazarlar
v İstanbul’u ilk kuşatan Türk devleti........Avarlar
v Bizans ordusunda paralı askerlik yapanlar..............Peçenekler ve Oğuzlar
v Kavimler göçünün son halkası........Kıpçaklar
v Tarihte bilinen ilk türk topluluğu .........İskitler (sakalar)
v Ölülerini mumyalayan topluluk.......İskitler (ikinci yaşam anlayışı)
v Moğol hakimiyetini kabul eden ilk türk kavimi .....Kırgızlar
v En uzun türk destanı..............Manas destanı (Kırgızlara ait)
v Pantolon ve kemer tokasını ilk kullanan .................İskitler
v Savaşçılığı bırakıp ticaretle uğraşan.............Hazarlar
v Adı bilinen en eski Türk şairi.........Aprın Çur Tigin
v Anadoluya ilk akın yapan................İskitler
v Kadın savaşçılarıyla ün yapan.................İskitler
v İslamiyeti kabul edip Selçuklu devletini ve Osmanlı devletini kuran.........Oğuzlar
v Dinsel hoşgörünün hakim olduğu, dinsel ve kültürel farklılıklara müdahale etmeyen.....Hazarlar
v Siyasi olarak birleşip bir devlet kuramayan..........Peçenekler
v Türklerin ihraç ettiği ürünler..............et, deri canlı hayvan,kösele,silah,hayvansal gıdalar
v Türklerin ithal ettiği ürünler...............tarım ürünleri (hububat), ipek kumaş, giyim eşyasıv Oğuz Kağan Destanı.........Asya Hunları
v Ergenekon Destanı...........Göktürkler
v Türeyiş ve Göç Destanı..........Uygurlar
v Manas Destanı............Kırgızlar
v Dede Korkut Hikayeleri............Kıpçak- Oğuz mücadelesi
v Tigin..............hakan çocuklarına verilen ad
v Tudun........... Vali
v Şad...............Vezir
v Tamgacı........Mühürcü
v Bitikçi.......... Katip
v Subaşı..........Ordu komutanı
v Ağılıg...........Hazine sorumlusu
v Yargucu.......Yargıç
v Sav..............Atasözleri
v Sagu............Ölenlerin arkasından söylenen ağıt
v Koşuk..........Törenlerde kopuz eşliğinde çalınan eser
v Yuğ.............Cenaze törenleri
v Kurgan........Mezar
v Uçmağ.........Cennet
v Tamu...........Cehennem
v Umay..........Tanrıça adı
v Ebi..............Hükümet konağı
v Örgin..........Saray
v Yada taşı.......Yağmur yağdırmak ve rüzgar estirmek için sihrine başvurulan kutsal taş
v Tengri.........Tanrı
v Ir.................Söyledikleri beste
v Küg............Sazlarla çalınan melodi
v Tarıglag........Tarla
v Tarıgçı........Çiftçi
 
  
İLK MÜSLÜMAN TÜRK DEVLETLERİ
v İslamiyetin Türkler arasında yayılmasını geciktiren.................Hazarlar ve Türgişler
v İslamiyetin Türkler arasında yayılmaya başlaması...................Talas savaşı
v Kağıt yapımının çin dışına çıkması..................Talas savaşı
v Karahanlılar arasında islamiyetin yayılması ve kabul edilmesinde etkili olan...........Samanoğulları
v İslam dinini kabul eden ilk Türk devleti...............Karahanlılar
v Türkçeyi resmi dil olarak ilk kullanan..............Karahanlılar
v İlk kervansaray..............Karahanlılar
v Satuk Buğra Han destanı............Karahanlılar
v Türk edebiyatının ilk örneği.................Kutadgubilig (karahanlılar)
v Posta teşkilatını oluşturan....................Karahanlılar
v Dünya tarihinde ilk defa burslu öğrencilik uygulamasını başlatan.............Karahanlılar
v İslamiyetin kutsal toğrağı olan Hicaz bölgesinin ilk kez Türklerin egemenliği altına girmesi.........Akşitler
v Karahanlılar döneminden günümüze kalan eserler..........Kutadgu Bilig, Divan-ı Lügatit Türk, Divanı Hikmet, Atabetül Hakayık
v İlk sultan ünvanını kullanan..............Gazneli Mahmut
v İmparatorluk karakteri taşıyan ilk Türk- İslam devleti............Gazneliler
v Mısırda kurulan ilk Türk devleti...........Tolunoğulları
v Yöneticeleri Türk halkı arap olan...........Tolunoğulları
v Mısırda kurulan ikinci Türk devleti................Akşitler
v Büyük Selçukluların kuruluş sürecini tamamlayıp tam bağımsız bir devlet haline gelmesi.........Dandanakan savaşı
v Moğolları durduran ilk devlet..............Memlükler
v Türk tarihinin başlangıcı kabul edilen zafer.............. Malazgirt savaşı
v Karahanlılarda ordu .................tamamen Türklerden oluşuyor
v Gaznelilerde ordu.......Gulam (köle) sistemine göre toplanan hassa ordusundan oluşuyor
v Büyük selçuklularda ordu......... İkta sisteminden oluşuyor
v İkta sistemi ile ....................toprağın iyi işlenmesi sağlanmış, devlet masraf yapmadan büyük orduya sahi p olmuş, toprakların güvenlik ve asayişi sağlanmış
v Hassa ordusu...................Devşirmelerden olşur, devletten 3 ayda bir ‘’Biştegani’’ denilen maaş alırlar
v İkta arazi.........Maaş karşılığında devlet görevlilerine verilen toprak
v Has arazi................Geliri sulatana ayrılan arazi
v Vakıf arazi...............Geliri hayır işlerinde kullanılan arazi
v Mülk arazi...... Şahsa ait arazi
v Büyük selçuklularda...... Saray ve halk türkçe konuşmaktaydı
v Noyin.........Karahanlılarda hükümdara yardımcı vezire verilen ad
v Ulu Hacip.......Bütün devlet teşkilatı içinde hükümdar ve vezirden sonra gelen en büyük görevli, hükümdar ile halk arasında irtibatı sağlar
v Kapucubaşı......Sarayın hertürlü hizmetinden sorumlu
v Silahtar..........Silahaneyi yönetir
v Alemdar..............Bayrak ve sancakları taşıyıp muhafaza eder
v Emir-i Ahur........Atların bakımından sorumlu
v Emir-i Şimşir............Divanın güvenliğinden sorumlu
v Sahib-i Divan-ı Saltanat................Büyük divanın başkanı
v Divan-ı İşraf................ Devlete bağlı tüm kurumları denetler, başkanı ‘’müşrif’’
v Divam-ı Tuğra............ Devletin iç ve dış yazışmalarını sağlar
v Divan-ı Arz..........Ordu ile ilgili tüm ihtiyaçları karşılar
v Divan-ı İstifa...................Mali işleri düzenler, başkanı ‘’müstevfi’’
v Şıhne...............Askeri vali, eyaletlerde bulunur
v Amid.........Şehir ve kasabaların idaresinden sorumlu sivil vali
v Amil...........Şehir ve kasabaların mali işlerinden sorumlu, vergileri toplar
v Muhtesip..........Belediye işlerini kontrol eder
v Ulag............Posta şebekesine verilen ad
v Şer-i davalara..................Kadılar bakar
v Örf-i davalara.............Emir-i Dad (adalet bakanı) bakar
v Kazasker...........Askeri davalara bakar
v Divanı mezalim...........Devlete karşı işlenen ağır suçların bakıldığı mahkeme, başkanı sultani verdiği karar kesindir
v Kabz-ı Divan.........Bir önceki divan kararlarını bir sonraki toplanan divana iletir
v Kutadgu Bilig................Yusuf Has Hacip.............Mutluluk veren bilgi
v Divan-ı Lügat-it Türk..........Kaşgarlı Mahmut..........Türk dilinin toplu sözlüğü
v Atabetül Hakayık....................Edip Ahmet..............Dini öğütler verir
v Divan-ı Hikmet............Ahmet Yesevi............Türk tasavvuf edebiyatının ilk örneği
v Siyasetname..........Nizam’ül mÜlk..........Devlet yönetimiyle ilgili bilgiler verir
v Şehname.........Firdevsi..........Türk-İran savaşlarını anlatır
v Nizamiye medreseleri...........Nizam’ül Mülk................ilk medrese........... dünyadaki ilk üniversite
v Harezmi..........Matematikte ilk kez ‘’sıfır’’ rakamını kullanmış, coğrafya, astronomi bilgini
v Farabi........Pozitif bilimlerin kurucusu,Muallimi sani (ikinci öğretmen)
v İbni Sina..........Tıp bilgini, batı dünyasında ‘’Avicenna’ olarak bilinir
v El Biruni..........Enlem boylam heseplamalarını yapmış, Asari Bakiye en önemli eseri
v El Razi............Kimyager, sülfirik asidi bulmuş
v Uluğ Bey........Astronomi
v Utbi............Gazneliler döneminde yaşamış, eseri ‘’tarihi yemin’’
v Zemahşeri........Tevsir ve gramer alanında çalışmalar yapmış,eseri ‘’Keşşaf ve Mukaddemetül Edeb’’
v İbni Rüşt...........ispanyada yetişen ünlü bilim adamı, Avrupada ‘’Averroes’’ diye bilinir
v İmam Gazali.........İslam bilgini filozofu, Nizamiye medresesinde ders vermiş
v Karahanlılardan kalma ilk cami...........Mezar-şir Kebir
v Gaznelilerden klam en önemli eser..........Leşker-i Bazar Ulu cami
v En önemli Selçuklu kervansarayları........Ribatı Zafarani ve Ribatı Şerif
v Karahanlılardan kalma en eski mimarı eser.........Arap Ata Türbesi
v Karahanlılara ait Kervansaraylar..........Şir kebir Cami, Arap Ata türbesi, Ayşe Bibi, Balacı hatun türbesi
v Gaznelilere ait kervansaraylar......Zafer Kuleleri, Leşkeri Bazar ulu cami, Arasü’l felek cami
v Büyük selçuklular dönemine ait eserler............Mescidi Cuma, Sultan sencer türbesi
v Dini Mimariler.................cami, mecit, medrese,türbe,kümbet,külliye
BEYLİKLER ve ANADOLU SELÇUKLU DÖNEMİ
v Birinci beylikler dönemi..............Danişmentliler (sivas ve çevresi), Mengücekler ( Erzincan ve Kemah), Artuklular ( Mardin, Diyarbakır, Elazığ), Çaka Beyliği ( İzmir)
v İlk başkent.........İznik
v İlk bakır para................I. Mesut
v İlk kurumlaşma ve bayındırlık hareketlerini başlatan...........I. Mesut
v İlk gümüş para........II. Kılıçarslan
v Sinopta ilk tersanenin kurulması ve denizcilik faaliyetlerinin başlaması.........İzzettin Keykavus dönemi
v Anadoluda Türk siyasi birliğinin tamamen sağlanması ve en geniş sınarlara ulaşılması...........Yassı Çemen savaşı
v Selçuklularda dini nitelikli çıkan ilk isyan..................Baba İshak isyanı
v Kösedağ savaşı sonucunda...................Anadoluda çok sayıda bağımsız beylikler kuruldu
v Anadolu Selçuklularının mirasçıları olarak kendilerini gördükleri için Osmanlılara karşı en çok direnen beylik..........Karamanoğulları
v Türkçeyi resmi dil olarak kullanan .......................Karamanoğulları
v Anadoluda ilk kez tüccarla sözleşme yapan ve sigorta uygulamasını başlatan devlet...........Anadolu Selçukluları
v Meşveret meclisi.....................Devletin iç ve dış politikalarına dair herşeyin konuşulduğu meclis
v Divan- Arz........Savunma ile ilgili kararlara bakar
v Divan-ı Tuğra.........Yazışmaları düzenler
v Divan-ı İstifa..................Mali işleri yürütür
v Divan-ı İşraf............Yönetimle ilgili işlere bakar
v Naib............Hükümdar başkentte olmadığında devlet işlerine bakar
v Pervaneci.................Arazi defterlerini tutar, ikta dağıtımlarını yapar
v Müstevfi....................Mali işlerden sorumlu
v Müşrif.............Mali ve idarei işleri teftiş eder
v Arız.......Savunma işleri ve ordunun maaşlarının dağıtılması
v Emir-i Dad...........Adalet işlerinden sorumlu
v Hassa ordusu .....................Merkezde bulunan, devşirmelerden oluşan maaşlı askerler
v Kıyı bölgelerin yönetim ve donanmadan sorumlu ....................Emir-ül Sevahil
v Reis-ül Bahr..........Doğrudan donanmayı idare eden komutan
v Dirlik.................Ordu mensupları ve devlet memurlarına hizmet karşılığı bırakılan arazi
v Mülk arazi...........Önemli görevler yapmış devlet adamlarına verilir
v Vakıf arazi......................Geliri hayır işlerine ayrılan arazi
v Has arazi............Geliri tamamen hükümdara ayrılan toprak
v Alay Han ..............Anadoluda inşa edilen ilk kervansaray
v Yağıbasan Medresesi............Anadoluda ilk kervensaray (danişmentliler)
v Caca Bey Medresesi...........Dünyanın ilk rasathanesi olarak kabul edilir
v Emir Saltuk...........Anadolunun en eski anıtsal mezar yapısıdır
v Divriğ Külliyesi..........Anadoluda kurulan ilk külliye (mengücekler)
v Tezhip.........Bir yazı ya da kitabı yaldız veya boya ile süsleme sanatı
v Hat............Güzel yazı yazma sanatı
v Figür.........Resim ya da heykel türü eserlerde asıl betimlenen nesne
v Fresko..........Yaş alçı üzerine yapılan resimlerin bina süslemelerinde kullanılması
v Hekim Bereke.............Anadolu selçuklularında ilk türkçe tıp kitabının yazarı
v El Cezeri.............Sibernetik bilimin kurucusu
v Hoca Dehhani..........Türkiyede ilk kez dün dışı konularda eser yazan, kaside ve gazellerini türkçe yazarak türkçeyi ön planda tutan ve selçuklu şehnamesini yazan divan şairi
v Mevlana’nın.......... eserleri: Divan- kebir, Mesnevi, Fihi Mafih
v Yunus Emre...........eserleri: Divan, Risalet’ün Nushiye
v Hacı Bektaş Veli............eseri: Makalat
v Dönemin ünlü şairleri................Gülşehri, Aşık Paşa, Kul Mesud Ahmedi, Hoca Mesut
KONYA
• Alladin cami
• Karatay Medresesi
• Sultan Hanı
• Sahip Ata Türbesi
• Sırçalı medresesi
• Selçuklu köşkü
KAYSERİ
• Hunat Hatun Cami
• Gevser Neshibe Şifahanesi
• Mehperi Hatun Türbesi
• Çifte kümbet
• Döner kümbet
• Sırçalı kümbet
SİVAS
• Keykavus Medresesi
• Şifaiye medresesi
• Üç mederese.......Gök medrese, Buruciye medresesi, Çifte minareli medrese
ERZURUM
• Yakutiye medresesi
• Emir Saltuk Türbesi
• Çifte minareli medrese
OSMANLI KÜLTÜR MEDENİYETİ
v I.Murat...................Ülke padişah ve oğullarının ortak malıdır
v F. Sultan Mehmet.............Kardeş katli kanunu
v I. Ahmet.........Ekber ve erşet
v Mehmet..........Şehzadelerin sancağa çıkma usulünü kaldırdı
v Halifelik ünvanı..................Yavuz sultan selimden itibaren kullanıldı
v Saray...................Padişahın özel hayatının geçtiği bölüm
v Birun.........Sarayın dış bölümü
v Babüs saade................ Orta kapı
v Divanı Hümayun................Önemli devlet işlerinin görüşüldüğü yer
v Sefer divanı.............Veziriazam sefere çıkarken toplanan divan
v Ulufe Divanı.............Yeniçeri maaşları için toplanan divan
v Galebe Divanı..........Yabancı elçilerin kabulü sırsında toplanır
v Ayak divanı.............Olağanüstü durumda toplanan divan
v At divanı.........Sefer sırasında at üzerinde yapılan toplantı
v Divanın kurulması......................Orhan Bey
v Divanın kaldırılması......................II. mahmut
v 16. yy dan itibaren divana üyesi olanlar ............Şeyhülislam / Reissül küttab / kaptanı derya / Yeniçeriağası
v Seyfiye sınıfı (yönetim ve askerlik).....................Vezirazam / Vezir / Beylerbeyi / Sancak Beyi
v İlmiye Sınıfı (adalet, eğitim ,yargı) .....................Şeyhülislam / Kazasker / Kadı / Müderrisler
v Kalemiye sınıfı (Bürokrasi)...................................Deft erdar / Nişancı / Reisül küttap
v Şeyhülislam................divana katılır fakat oy kullanamazdı, idam cezasına çarptırılamaz, tutuklanamaz, hapsedilemezdi. 17.yy a kadar görevden bile alınması söz konusu değildi, tanzimattan sonra yönetimdeki görvi azalmaya başladı
v Sadaret küthüdası...........Dahiliye nazırı
v Eyaletlerin önetimi.................Beylerbeyi
v Sancakların yönetimi...............Sancak beyi
v Kazaların yönetimi...................Kadı
v Köylerin yönetimi.....................Tımar sahibi
v Dirlik araziler..................Has / Zeamet / Tımar
v Yurtluk arazi.............Geliri sınır boylarında görev yapan askerlere verilir
v Ocakık arazi..............Geliri kale muhafızları ile tersane giderlerine ayrılan arazi
v Mukataa...................Geliri doğrudan devlet hazinesine giden arazi
v Paşmaklık.................Hanedan kadınlarına verilen arazi
v Mevat toprak.................Ölü toprak , gelir getirmeyen, taşlık, kıraç arazi.
v Metruk arazi..................Terkedilmiş araziler
v Tımar ve zamet....................II. Mahmut zamanında
kaldırılarak memurlar maaşa bağlandı
v İltizam sistemi....................Devlete ait gelirlerin ihale yoluyla şahıslara verilmesi
v Mültezim....................Bu ihaleyi kazanan kişi
v Muhtesip.....................Çarşı Pazar denetlemesi yapar, satılan mal fiyatlarını kontrol eder
v Kapan............Şehirlere gelen sebze ve meyvelerin toplandığı yerlere denir, buraya gelen malın vergilendirilmesinide ‘’kapan emini’’ sağlar
v Beytülmal emini...................Herhangibir yerleşim yerinde kamuya ait çıkarları korumakla görevli kişi
v Bac ve gümrük eminleri.............Kasaba ve şehirlerde sanat ve ticaretle ilgili vergileri toplar
v Hazine-i Amire..................Vergilerin toplandığı ve harcamaların yapıldığı hazine
v Hazine-i Hassa.................Dış hazinenin yetişmediği zamanda iç hazineden para aktarılır, yedekte bekletilen hazinedir
v Aşar...................Müslümanlardan alınan toprak vergisi
v Haraç.................Gayrimüslimlerden alınan toprak vergisi
v Cizye.................Gayrimüslim erkeklerden askere gitmeme karşılığı alınan vergi
v Örfi vergiler:
• Çift bozanvergisi..........üstüste üç yıl toprağını işlemeyenlerden alınan vergi
• Ağnam.........................Küçükbaş hayvan vergisi
• Avarız..........................Olağanüstü durumlarda alınan vergi
• Bac..............................Pazar yerinde toplanan vergi
• İspençe.......................Gayrimslim tüccarlardan alınan vergi
• Niyabet......................Yöneticelerin halktan topladığı çeşitli vergi
• Bennak.......................Yarım çift toprağı eken evli çiftlerden alınan vergi
• Poşkes........................Devlet memurlarının halktan topladığı vergi
• Mücerred...................Bekar çiftçilerden alınan vergi
v Kapıkulu ocakları..................I. Murat zamanında oluşturuldu
v Tımarlı sipahiler (Tamamı türklerden oluşurdu)
• Akıncılar......................ordunun keşif hizmetlerini görür
• Azaplar........................kelime anlamı bekar demek, gönüllü kuvvetler
• Deliler.........................Düşmana korkusuzca saldırdıkları için bu adı almışlar
• Gönüllüler...................sınırdaki kasaba ve şehirleri korur
• Beşliler........................kaleleri korurlar
• Yaya ve müsellem ...................ordunun önünde gidip yolları açar
v İlk osmanlı tersanesi.....................geliboluda I. Beyazıt dönemi
v İlk osmanlı parası........................Osman bey
v Altın para.............. Fatih Sultan Mehmet
v İlk kağıt para (kaime).....................Abdülmecid
v Mevkuf....................Vakfedilen toprak
v Mütevelli...................Vakıf yöneticisi
v İlk bütçe açığı........................kanuni dönemi
v İlk Osmanlı bankası..................1847 Bank-ı Dersaadet (tanzimat dönemi)
v Duyunu Umumiyenin kurulması............1881
v Lonca teşkilatını oluşturanlar:
• Şeyh..............Çıraklık ve ustalık törenlerini yönetir, cezaların uygulanmasını sağlar
• Kethüda.............Loncayı dışarda temsil eder
• Nakib.................Şeyhi temsil eder, esnafla şeyh arasında aracılık yapar
• Yğitbaşı..................Disiplin işleri ve esnefa hammaddedağıtımını yapar
• Ehl-i Hibre...............İki kişilerdir, mesleğin sırlarını bilen, malların kalitesini bildiren, fiyat belirleyen uzaman
v Osmanlılarda ilk madenin işlenmesi.............Osman Bey
v İlk osmanlı medresesi..............İznikte, Orhan Bey tarafından kurulmuş
v Enderun..........II. murat döneminde açıldı
v Müzekkilik....................kitap süsleme sanatı
v Mücellidilik.....................Ciltçilik
v Hat.........................Güzel yazı sanatı
v Osmanlıda ilk resim sergisi açan kişi............Şeker Ahmet
v Darülbedayi.......................Osmanlının şehir tiyatrosu
v Darülelhan....................1914’te açılan Osmanlı konservatuarı
v Gravür.....................Taş, metal ve ağaç üzerine kat kat yapılan resimlerin kazanmasıyla yapılan süsleme sanatı
v Veziriazamlar ...................ilk defa Fatih zamanında divana başkanlık etmişler
v Vakanüvis....................Osmanlı devletinde devletin resmi tarihçisi
v Memleket sandıkları...................1963te çiftçiye vergi vermek için açıldı
v Ziraat Bankası...........1888
v Avrupa mimarı tarzında yapılan ilk eser...............Nur-u Osmaniye cami
v Arasta...............osmanlılarda aynı işi yapan sanatkarların bulunduğu çarşı
v Narh....................Malın satış fiyatı
OSMANLI DEVLETİ YÜKSELME DÖNEMİ
v Dönemin Padişahları: II. Mehmet (Fatih) – II. Beyazıt – I. Selim –Kanuni S.S – II. Selim – III. Murat
v Kıbrıs fethedildi
v Karadeniz, Akdeniz ticaret yollarının denetimi Osmanlılara geçti
v Venediklilere ticari ayrıcalıklar verildi
v Osmanlı devletinden İstanbul’da elçi bulundurma hakkını ve ticari ayrıcalıkları elde eden ilk devlet ................Venedikliler
v Divan başkanlığının sadrazamlara bırakılması..........F. Sultan Mehmet
v Sahn-ı Seman medresesi.................... F. Sultan Mehmet
v İlk altın para................. F. Sultan Mehmet
v İlk kez cülus bahşişinin dağıtılması....................... F. Sultan Mehmet
v Batılı devletlerin Osmanlı devletinin içişlerine karışmasına neden olan olay................Cem sultan olayı
v Yeniçeri desteğini alarak tahta çıkan padişah.....................Yazvuz Sultan Selim
v En uzun padişahlık yapan ............Kanuni Sultan Süleyman
v Şeyhülislam ve Kaptanı Derya ........................Divan üyesi oldular
v Fransaya kapitülasyon verilmesi.................Kanuni dönemi
v Kırım’ın alınmasıyla .................İpek yolu osmanlılara geçti
v Mısır’ın alınmasıyla..................Baharat yolu osmanlılara geçti
OSMANLI DEVLETİ YÜKSELME DÖNEMİ
v Dönemin Padişahları: II. Mehmet (Fatih) – II. Beyazıt – I. Selim –Kanuni S.S – II. Selim – III. Murat
v Kıbrıs fethedildi
v Karadeniz, Akdeniz ticaret yollarının denetimi Osmanlılara geçti
v Venediklilere ticari ayrıcalıklar verildi
v Osmanlı devletinden İstanbul’da elçi bulundurma hakkını ve ticari ayrıcalıkları elde eden ilk devlet ................Venedikliler
v Divan başkanlığının sadrazamlara bırakılması..........F. Sultan Mehmet
v Sahn-ı Seman medresesi.................... F. Sultan Mehmet
v İlk altın para................. F. Sultan Mehmet
v İlk kez cülus bahşişinin dağıtılması....................... F. Sultan Mehmet
v Batılı devletlerin Osmanlı devletinin içişlerine karışmasına neden olan olay................Cem sultan olayı
v Yeniçeri desteğini alarak tahta çıkan padişah.....................Yazvuz Sultan Selim
v En uzun padişahlık yapan ............Kanuni Sultan Süleyman
v Şeyhülislam ve Kaptanı Derya ........................Divan üyesi oldular
v Fransaya kapitülasyon verilmesi.................Kanuni dönemi
v Kırım’ın alınmasıyla .................İpek yolu osmanlılara geçti
v Mısır’ın alınmasıyla..................Baharat yolu osmanlılara geçti

 
  
OSMANLI DEVLETİ DURAKLAMA DÖNEMİ
v Murat paşa - Genç Osman - IV. Murat - Tarhun Ahmet paşa - Köprülüler devri
v Duraklamanın iç nedenleri................yönetimde, orduda, maliyede ve ilmiye ( beşik ulemalığı) sınıfında meydana gelen bozulmalar
v Osmanlının doğuda en geniş sınırlara ulaştığı antlaşma...............Ferhat Paşa Antlaşması
v Avrupada en geniş sınırlara ulaşıldığı antlaşma.............Bucaş anlaşması
v Osmanlının Avrupada toprak kaybettiği ilk antlaşma........Karlofça antlaşması
v Duraklama dönemi isyanları.............Merkez isyanları – Celali isyanları – Eyalet isyanları
v Celali isyanlarını baskı ve şiddetle ortadan kaldırmaya çalışan ............Kuyucu murat paşa
v Ekber ve Erşet..................I. Ahmet
v Yeniçeri ocağını kladırmaya yönelik ilk girişim yapan.....................Genç Osman
v Koçi Bey Risaliyesi (duraklama nedenleri – çözüm yolları)..............IV. Murat dönemi
v İlk denk bütçe.....................Tarhuncu Ahmet Paşa
v Şartlar sunarak padişahlığa gelen.............Köprülü mehmet paşa
v Islahatların özellikleri
· ıslahatlarda baskı ve şiddet yöntemi izlenmiş
· Islahatlar kişilere bağlı kalmış, süreklilik arz etmemiş
· Olaylara yüzeysel çözümler getirilmiş
v Bu dönemde batının etkisi yoktur
OSMANLI DEVLETİ GERİLEME DÖNEMİ
v Dönemin padişahları: III. Ahmet – III. Mustafa – I. Mahmut – III. Osman – III. Mustafa – I. Abdülhamit – III. Selim
v Dönemin en belirgin özelliği.....................Batı tarzında ıslahatların yapılması
v Kapitülasyonların sürekli hale gelmesi........1740 ( I. Mahmut)
v Osmanlı devletinin ilk kez bir devlete savaş tazminatı vermeyi kabul etmesi..................Küçük kaynarca antlaşaması ( rusya )
v Kırımın elden çıkması...........Küçük kaynarca antlaşması
v Batı tarzı ıslahatlar....................Lale devri ( III. Ahmet )
v Lale devrinin önemli isimleri...................III. Ahmet – Nevşehirli Damat İbrahim - İbrahim Müteferrika – Nedim
v Lale devrinin önemli olayları................İlk itfaiye örgütü – geçici elçilik – çiçek aşısı – İlk matbaa
v Kara mühendishanesi ( Mühendishane-i Berri Hümayun) ................I. Mahmut
v Deniz mühendishanesi (Mühendishane-i Bahri Hümayun)................III. Mustafa
v İç borçlanma ( Esham ) .......................III. mustafa
v Ulufe alım satımının yasaklanaması..........I. Abdülhamit
v Nizamı cedit – İradı cedit...................III. Selim
v İlk devlet matbaası ( Matbaa-ı Amire )..............III. Selim
v Sürekli elçilikler..................III. Selim (Paris, Viyana, Londra, Berlin)
v Meşveret Meclisi (ıslahatlar için danışma meclisi) ................III. Selim
v Şeyhülislamın yetkisinin kısıtlanması...........................III. Selim
OSMANLI DEVLET İ DAĞILMA DÖNEMİ
v Dönemin padişahları: II. Mahmut, I. Abdülmecid; Abdülaziz, V. Mehmet (Reşat), VI: Mehmet (Vahdettin)
v Bu dönemde Osmanlı devleti, Avrupa devletleri arasındaki çıkar çatışmalarından yararlanarak denge politikaları izlemiş ve her alanda batı tarzı ıslahatlar yaparak çağdaşlaşma uğraşlarını sürdürmüş
v Bu dönem ıslahatlarında azınlıklara geniş haklar tanınmış
v 19. yy ıslahatlarını diğer ıslahatlardan ayıran en önemli fark...............Daha çok yönetim ve hukuk alanında yapılan ıslahatlar olması
v Fransız ihtilalinin etkisiyle (milliyetçilik) ayaklanan ilk topluluk ...................Sırplar
v Sırplara bazı ayrıcalıkların verilmesi............Bükreş antlaşması
v Sırplara özerklik verilmesi...........................Edirne antlaşması
v Sırbistanın bağımsız olması.........................Berlin antlaşması
v Osmanlı devleti ilkkez gayrimüslim bir azınlığa siyasi ayrıcalık tanıması..................Bükreş antlaşması
v Senedi ittifak (toprak ayanlığının resmen başlaması)...................II. Mahmut
v Osmanlı devletinde bağımsızlığını elde eden ilk azınlık............Yunanistan
v Boğazlar sorununun ilk ortaya çıkması.............hünkar iskelesi antlaşması
v Osmanlı devletinin boğazlar üzerindeki egemenlik haklarını tek başına kullandığı son antlaşma.................. hünkar iskelesi antlaşması (rusya)
v Osmanlının Üngiltereninyarı sömürgesi durumuna gelmesi....................Balta limanı ticaret antlaşması
v Nizamı cedit yerine Sekbaı cedit ordusunun kurulması ........................II. Mahmut
v Yeni çeri ocağı yerine Asakiri Mansure-i Muhammediyenin kurulması.................. II. Mahmut
v Divan kaldırılarak yerine nazırlıkların kurulması........................ II. Mahmut
v Tımar sisteminin ve müsaderenin kaldırılması.......................... II. Mahmut
v İlk nüfus sayımı, mülk sayımı............................. II. Mahmut
v Muhtarlıkların kurulması, posta ve karantina teşkilatının kurulması..................... II. Mahmut
v Memurların fes ve pantolon giyme zorunluluğu................. II. Mahmut
v İlk öğretimin zorunlu hale gelmesi................... II. Mahmut
v İlk kez Avrupaya öğrenci gönderilmesi......................... II. Mahmut
v Takvim-i Vakayı’nin (ik resmi gazete) çıkarılması....................... II. Mahmut
v Londra konferansının amacı..........................Rusya’nın Hünkar İskelesi antlaşması ile elde ettiği kazanımlara son vermek
v Boğazlar sorununun uluslararası bir statü kazanması.....................Londra Konferansı
v Osmanlının boğazlar üzerindeki haklarına kısıtlamalar getirilmesi........................Londra konferansı
v Osmanlı imparatorluğunun kendi iradesi ile yayınladığı tüm tebayı kapsayan ferman............... Tanzimat fermanı
v Tanzimat fermanı (1839).......................Abdülmecid
v Hukuk devletine geçiş ve batılılşamanın ilk aşaması.......................Tanzimat fermanı
v İltizam usulünün kaldırılması........................Tanzimat fermanı
v İlk osmanlı bankası (bank-ı dersaadet).......................... Tanzimat fermanı
v Avrupalı devletlere okul açma izni verilmesi............................ Tanzimat fermanı
v Maarifi Umumiye Nezareti ( İlk eğitim bakanlığı)...................... Tanzimat fermanı
v Mektebi Sultani ( Galatasaray lisesi)............................ Tanzimat fermanı
v İlk dış borç (kırım savaşı).................Abdülmecit zamanında alındı
v Avrupalınların ilk defa osmanlıya tam destek vermesi..................Paris antlaşması
v Osmanlı’nın, İngiltere ve Fransa’nın desteğini alabilmek için azınlıklara çok geniş haklar tanıdığı belge........................Islahat fermanı
v Islahat fermenın ilan edilme sebebi........................Paris antlaşması şartlarını lehine çevirmek
v Cizye vergisinin kaldırılması.........................Islahat Fermanı
v Avrupa’ya ilk kez seyahat eden padişah...............................Abdülaziz
v Şurayı devletin (danıştay) kurulması........................Abdülaziz
v Kız öğretmen okulunun açılması ( Darü’l Muallimat).................Abdülaziz
v I. Meşrutiyetin ilanı (1876) ...........................Abdülhamit
v I. Meşrutiyetin ilanında etkili olan .......................Genç türkler
v Halkın dolaylıda olsa ilk kez yönetime katılması..........................I. Meşrutiyet
v I. Meşrutiyetin ilanın hızlandıran en önemli dış gelişme..................1876 da toplanan Tersane konferansında Avrupalıların azınlıklarla ilgili isteklerine engel olmak
v Ermeni sorununun ilk kez devletlerarası bir anlaşmaya konu olması............Berlin konferansı
v Osmanlının dağılma sürecini hızlandıran antlaşma..............Berlin antlaşması
v Osmanlı devletinin en çok toprak kaybettiği antlaşma..........Berlin antlaşması
v Türkçenin resmi dil ilan edilmesi.......................I. Meşrutiyet
v Türkçenin temel ders olması...................Abdülmecid
v Osmanlı devletinde ilk çıkarılan dergi.........................Diyojen
v İlk kanun dergisi.....................Düstur (Abdülaziz döneminde)
v Anayasal düzende hükümdarlık yapan padişahlar........................II. Abdülhamit – V. Mehmet Reşat – VI. Mehmet Vahdettin
İNKILAP TARİHİ
v II. Meşrutiyet dönemi düşünce akımı.......................Türkçülük
v II. meşrutiyetin ilan edilmesine yol açan olaylar...................Reval görüşmeleri, İttihat ve Terakkinin çalışmaları, Abdülhamid’in istibdat yönetimi
v 31 Mart olayı................... sistemi değiştirmeye yönelik çıkan ilk isyan
v Balkan savaşlarıyla..............Arnavutluk, Makedonya, Batı Trakya, Ve Ege adaları (Gökçeada ve Bozcaada Hariç) kaybedildi
v Arnavutluk.......................I. balkan savaşı sırasında bağımsızlığını ilan etti
v Arnavutluk......................Osmanlıdan ayrılan son balkan devleti
v I Balkan savaşı sonunda imzalanan anlaşma..................Londra barış antlaşması
v On iki ada ve Rodos’un balkan savaşları sonuna kadar geçici olarak İtalya’ya bırakılması.............Uşi antlaşması
v II Balkan savaşında......................Edirne ve Kırklareli geri alındı
v Balkan savaşlarını bitiren anlaşmalar.....................Bükreş ant. (bulgarista- diğer balkan devletleri), İstanbul ant. ( Osmanlı-bulgaristan), Atina ant. (osmanlı-Yunanistan)
v Rusya I.dünya savaşından........................ Brest Litowsk ant. İle geri çekildi
v Rusya’nın Berlin ant. İle kendine bırakılan Kars, Ardahan, Batum’u Osmanlıya geri vermesi.............. Brest Litowsk ant
v Osmanlının I. Dünya savaşında başarılı olduğu tek cephe.....................Çanakkale cephesi
v Dünya savaşında M. Kemal’in görev aldığı cepheler........................Çanakkale cephesi, Kafkas
v cephesi, Suriye cephesi
v Yeni bir Türk devleti kurma amacı taşıyan cemiyet..................Trakya paşaeli cemiyeti
v M. Kemal Samsun raporuyla.................... ilkkez resmi görevine ters düştü
v Havza genelgesinde..............Mondros ateşkesine ilk kez açıkça karşı çıkılmış
v Kurtuluş savaşının amacı- gerekçesi –yöntemi..................Amasya genelgesi
v İlk kez resmi bir kuruldan söz edilmesi......................Amasya genelgesi
v Manda ve himayenin ilk reddedilmesi....................Erzurum kongresi
v Kapitülasyonların ilk kez reddedilmesi............... Erzurum kongresi
v Temsil heyetinin oluşturulması................. Erzurum kongresi
v Misakı Millinin ilk şeklinin belirlendiği olay.................... Erzurum kongresi
v Erzurum Kongresi.............Trabzon muhafazaa-i Hukuk Cemiyeti ve Erzurum Müdafaa-i Hukuk cemiyeti tarafından toplanmış
v Manda ve himayenin kesin olarak reddedilmesi......................Sivas kongresi
v Temsil kurulunun ‘’bütün yurdu’’ temsil eder şeklinde yeniden düzenlenmesi.................. Sivas kongresi
v İrade-i Milliyenin çıkarılması.....................Sivas kongresi
v Temsil kurulunun yürütme yetkisini kullanması..................Ali Fuat Paşayı batı cephesine ataması
v Temsil kurulunun ilk siyasi başarısı............Damat Ferit’in görevden alınması
v Temsil kurlunun ikinci siyasi başarısı.....................Amasya protokolü
v Sivas kongresinden sonra Temsilciler kurulunun istanbul hükümeti ile bütün ilişkisini kesmesinde etkili olan olay...........Ali Galip Olayı
v Misakı Milli kararları....................Sınırlar, Boğazlar, Azınlık hakları, Kapitülasyonlar, Arap ülkeleri, Batı trakya, Vilayeti Selase( Kars, Ardahan, Batum’da halk oylaması), Osmanlı borçları
v Misakı Milli’yi ilk tanıyan devlet...................Rusya (moskova ant.)
v Misakı Milli’den taviz verilen antlaşmalar..................Ankara ve Moskova ant.
v Milli mücadele döneminde Mustafa Kemal’in katkılarıyla Yunus Nadi ve Halide Edip tarafından..........................Anadolu ajansı kurulmuş
v Hakimiyeti Milliye gazetesinin çıkarılması....................Temsil heyetinin Ankara’ya gelmesinden sonra
v Kurtuluş savaşının diplomatik kaynağı................Misakı milli kararları
v Amasya genelgesinde............... Azınlıklar ile ilgili bir hüküm yer almamıştır
v Erzurum kongresinde................ Azınlıklara egemenliğimizi ve toplumsal dengemizi bozacak imtiyazların verilemeyeceğinin ilk kez belirtilmesi
v Amasya görüşmelerinde ..........................Müslüman olmayan azınlıklara devletin birliğini bozacak ayrıcalıkların tanınmayacağı kararı alınmıştır
v Lozan antlaşmasında..............................Azınlık lar Türk vatandaşı olarak kabul edilmiştir
v I. TBMM’nin çıkardığı ilk kanun...................ağnam vergisinin arttırılması
v I.TBMM’nin çıkardığı ikinci kanun...............Hıyaneti Vataniye kanunu
v I. TBMM’de en çok tartışılan konu...............................Ulusal egemenlik
v I. TBMM’nin açılmasını hızlandıran olay...................İtilafların mebusanı dağıtması
v Hıyaneti Vataniye kanunun yayınlanması.......................İstiklal mahkemeleri
v Gediz taarruzu..................olumsuz sonuçlanmasının ardından batı cephesi komutanlığına Ali Fuat Paşa yerine İsmet Paşa getirildi
v I İnönü savaşı..................Düzenli ordunun kazandığı ilk zafer
v I İnönü savaşı sonucunda..................Teşkilatı esasiye(1921) / Rusya ile Moskova ant. / Afganistan ile dostluk ant. / Londra konferansı / İstiklal marşının kabulü
v Londra konferansı........................İtilaf devletleri TBMM hükümetini ilk kez resmen tanıdılar
v ‘’Siz orada yalnız düşmanı değil milletin makus talihinide yendiniz’’.....................II. İnönü
v İtalyanların anadoluda işgal ettikleri yerleri boşaltmaya başlaması...................II. İnönü
v Kurtuluş savaşında düzenli ordunun başarısız olduğu ilk ve tek savaş ................Kütahya- Eskişehir savaşları
v M. Kemal’in başkomutan seçilmesi.....................Kütahya- Eskişehir savaşları sonucunda
v Tekalife Milliye emirleri................................ Kütahya- Eskişehir savaşları sonucunda
v ‘Hattı müdafa yoktur sathı müdafa vardır’....................Sakarya savaşı
v Sakarya savaşı sonuçları..........................Kars ant. (Kafkas devletleriyle) / Ankara ant.(fransızlarla) / Esir değişim yapıldı / M.Kemal’e gazi ve mareşal rütbesi verildi / Türk taarruz dönemi başladı
v Kars antlaşması......................Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan X TBMM
v Kars ant....................Doğu sınırı kesinleşti
v Ankara antlaşması (1921)............Hatay ve iskenderun hariç Güney sınırı çizildi. İtilaf devletleri arasında parçalanma başladı
v TBMM ile savaşa son vererek ant. yapan ilk devlet...............Fransa
v ‘Düşman karşısında bulunan ordumuz başsız bırakılamazdı. Bunun için bırakamam ve bırakmayacağım’........................Büyük Taarruz
v Büyük Taaruz sonucunda ...........Mudanya ateşkes ant. İmzalandı
v Mudanya ateşkes antlaşmasına katılan devletler.............Türkiye, İngiltere, Fransa, İtalya (türkiye’yi İsmet İnönü temsil etti)
v Avrupa’da ilk büyükelçilik ........................Gürcistan tarafından açıldı
v Doğu Trakya’nın Yunan işgalinden kurtarılması...................Mudanya ateşkes ant.
v Devletlerin TBMM’yi tanıma sırası.......................Ermenistan, Afganistan, Rusya, Fransa
v Lozan’da Fransa’nın en çok itiraz ettiği konular................Kapitülasyonlar, Yabancı okullar
v Lozanı kesintiye uğratan konular...........................Ermeni sorunu, Kapitülasyonlar
v Harf inkılabının temel amacı................Okuma yazmayı kolaylaştırarak okur yazar oranını arttırmak
v Millet mekteplerinin açılmasındaki amaç....................Okuma yazma çağını geçirmiş olan yetişkinlerede okuma yazma öğretmek ve yeni türk harflerinin tanıtılmasını sağlamak
v Halifeliğin kaldırıldığı gün...........................Şeriye ve Efkaf veklaeti kaldırıldı / Erkanı Harbiye vekaleti kaldırıldı / Tevhidi Tedrisat kanunu kabul edildi / Osmanlı hanedanının Türkiye sınırları dışına çıkarılması kararlaştırıldı
v Latin harfleriyle basılan ilk gazete.....................Mardin gazetesi (1928)
ATATÜRK'ÜN YAZDIĞI KİTAPLAR
1. Nutuk
2. Atatürk'ten Mektuplar
3. Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri
4. Atatürk'ün Hatıra Defteri
5. Arıburnu Muharebeleri Raporu
6. Karlsbad Hatıraları
7. Geometri
8. Medeni Bilgiler
9. Bölüğün Muharebe Eğitimi
10. Takımın Muharebe Eğitimi
11. Taktik Tatbikat Gezisi
12. Taktik Meselelerin Çözümü
13. Cumali Ordugahı
14. Zabit ve Kumandan ile Söyleşiler
Atatürk’ün çıkardığı gazeteler
Ø Minber ................mondros ateşkesinden sonra, Fethi Okyar ile birlikte çıkardı
Ø İrade-i Milliye...............Sivas kongresinden sonra
Ø Hakimiyeti Milliye..............10 Ocak 1920 Anadolu ve Rumeli M.H.C nin yayın organıdır
İNKILAPLAR
Ekonomik alanda yapılan inkılaplar
§ İzmir iktisat kongresi ( 17 Şubat- 4 Mart 1923)
§ Türkiye iş bankasının kurulması (26 Ağustos 1924)
§ Aşar vergisinin kaldırılması (17 Şubat 1925)
§ Kabotaj kanunu'nun kabulü (1 Temmuz 1926)
§ Teşvik-i sanayi kanunu (28 Mayıs 1927)
§ Beş yıllık kalkınma planı (1934)
§ Etibank ve MTA'nın kurulması ( 1935)
§ Denizbank'ın kurulması ( 1937)
§ Beş yıllık kalkınma planı ( 1938)
Sosyal alanda yapılan inkılaplar
§ Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması ( 3 Kasım 1925)
§ Şapka kanunu'nun kabulü ( 25 Kasım 1925)
§ Uluslararası saat ve takvimin kabulü ( 26 Aralık 1925)
§ Uluslararası rakamların kabulü ( 20 MAyıs 1928)
§ Soyadı kanunu'nun kabulü ( 21 Haziran 1934)
§ Bazı kisvelerin giyilemeyeceğine dair kanun ( 3 Aralık 1934)
§ Kadınlara belediye seçimlerine katılma hakkı verilmesi ( 3 Nisan 1930)
§ Kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkının verilmesi ( 5 Aralık 1934)
Eğitim ve kültür alanında yapılan inkılaplar
§ Tevhid-i tedrisat kanunu ( 3 Mart 1924)
§ Maarif teşkilatı hakkında kanun ( 2 Mart 1926)
§ Yeni türk harflerinin kabulü hakkındaki kanun (1 Kasım 1928)
§ Millet mekteplerinin açılması ( 24 Kasım 1928)
§ Türk tarih kurumunun kuruluşu ( 15 Nisan 1931)
§ Türk dil kurumunun kuruluşu ( 12 Temmuz 1932)
§ İstanbul ünv kurulması ( 1933)
Hukuk alanında yapılan inkılaplar
§ Türk medeni kanun ( 17 Şubat 1926)
§ Türk ceza kanunu ( 1 Mart 1926)
§ Türk ticaret kanunu ( 29 Mayıs 1926)
§ Ceza mahkemeleri usul kanunu ( 4 Nisan 1929)
§ İcra iflas kanunu ( 24 Nisan 1929)
§ Deniz ticareti kanunu ( 13 Mayıs 1929)
Siyasal alanda yapılan inkılaplar
§ Saltanatın kaldırılması ( 1 Kasım 1922)
§ Cumhuriyetin ilanı ( 29 Ekim 1923)
§ Halifeliğin kaldırılması ( 3 Mart 1924)
§ 1924 anyasasının kabulü ( 20 Nisan 1924)
 
 
Bugün 17 ziyaretçi (32 klik) kişi gezindi
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol